De gevaren van overgewicht

Een beetje te zwaar zijn is nog geen gevaar voor de gezondheid. Maar een flink overgewicht wel. Je gewrichten zijn er bijvoorbeeld niet op berekend zijn om te veel gewicht te dragen. Vooral je knieën worden snel te zwaar belast.

Overgewicht kan ook een rol spelen bij bepaalde ziektes. Zo is de kans op ouderdomssuiker (diabetes type 2) groter bij mensen die te zwaar zijn. Suikerziekte is gevaarlijk omdat het een risicofactor is voor hart- en vaatziekten. Overgewicht kan ook de bloeddruk en het cholesterolgehalte doen stijgen. De meeste mensen die te zwaar zijn en een te hoog cholesterol hebben, kunnen dit verlagen door af te vallen.

Anderszins zijn er ook veel mensen die suikerziekte of te hoog cholesterol hebben, maar niet te zwaar zijn. Zij doen er natuurlijk niet goed aan om af te vallen! Om de kans op hart- en vaatziekten te verlagen wordt hen wel een gezonde voeding aangeraden maar die is niet bedoeld om het lichaamsgewicht te verlagen.

Snel veel afvallen is niet zo verstandig als het niet echt nodig is. Jojo-en (schommelen van gewicht) is ongezonder dan het iets te zwaar zijn. Begin daarom voorzichtig met afvallen, neem de tijd, en stel geen onhaalbare doelen. Heel streng lijnen is niet vol te houden, het is dan ook niet erg om af en toe iets te nemen dat niet in je dieet past.

Het is overigens het beste om aan preventie te doen. Als je eenmaal te dik bent wordt het een stuk moeilijker: 95 procent van alle afvallers komt na het dieet namelijk weer aan. Zo'n 30 procent komt zelfs boven het oude gewicht uit.


Dieet: 10 pond in 10 dagen kwijt

Dag 1:
Ontbijt: 1-2 koppen thee/koffie, 1 snee brood, boter dun uitsmeren, 1 gekookt ei, 1 appel.
Lunch: 2 snee brood, 1 ons ham (zonder vet), 1 zure augurk, 1 glas sap. Diner: 1 sinaasappel, 100-120 gram vlees, 2 eetlepels groenten, 2 kleine aardappels, 1 glas karnemelk (magere kwark)

Dag 2:
Ontbijt: 1-2 koppen thee/koffie, 2 snee brood, 1eetlepel jam (halvarine), 1 glas sap.
Lunch: 1 banaan, 2 snee brood, 250 gram kwark, 1 glas sap. Diner: 1 appel, 1 magere schnitzel/ 2 pakken lever (met weinig boter braden), 2 eetlepels aardappelsalade, 1 grote portie sla, 1 glas sap

Dag 3:
Ontbijt: 1-2 koppen thee/koffie, 1 snee brood, 50 gram magere worst, 1 sinaasappel
Lunch: 2 snee brood, 1 ons mager vlees, 1 grote portie sla, 1 glas sap.
Diner: 2 eetlepels macedoine (bonduelle, Albert Heijn) of 2 borden groente soep.

Dag 4:
Ontbijt: 1-2 koppen thee/koffie, 1 snee brood, 1 plak magere ham 20 , 1 gekookt ei. Lunch: 2 snee brood, 1 ons magere worst, 1 kop thee/koffie, 1 klein broodje/Knackebrot Diner: 1 sinaasappel, 1 ons vlees, 1 eetlepel rijst, 1 grote portie sla.

Dag 5:
Ontbijt: 1-2 koppen thee/koffie, 2 snee brood, 1 ons magere kaas.
Lunch: 1 banaan, 2 koppen thee/koffie, 1 stuk appeltaart, 1 broodje van gistdeeg.
Diner: 1 ons vis/vlees, 3 eetlepels aardappelsalade/2 kleine aardappels, 1 portie sla, 1 klein glas bier/cola.

Dag 6:
Ontbijt: 1-2 koppen thee/koffie, 1 snee brood, 2 gekookte eieren
Lunch: 2 broodjes, 1 ons magere worst, 1 glas sap.
Diner: 1 eetlepel goulashvlees (mager), 2 aardappelen, 1 grote portie sla, 1 glas sap.

Dag 7:
Ontbijt: 1-2 koppen thee/koffie, 2 snee brood, 1 eetlepel jam.
Lunch: 2 snee brood, 50 gram magere kaas (slankie), 1 zure augurk, 2 koppen thee/koffie, 1 stuk appeltaart/kwarktaart zonder slagroom. Diner: 1 half haantje, 2 eetlepels aardappelsalade, kleine portie sla, 5 halve perziken zonder sap, 1 glas sap.

Dag 8:
Ontbijt: 1-2 koppen thee/koffie, 2 broodjes, 20 gram boter, 1 eetlepel honing
Lunch: 1 sinaasappel, 2 snee brood, 250 gram magere kwark, 1 kop thee/koffie
Diner: 1 tartaartje (1 ons), 2 eetlepels groenten, 2 kleine aardappels, 1 glas sap.

Dag 9:
Ontbijt: 1-2 koppen thee/koffie, 1 snee brood, 50 gram magere worst, 1 gekookt ei
Lunch: 2 snee brood, 1 ons ham, 1 zure augurk, 1 glas sap
Diner: 3 knakworstjes, 1 plak bloedworst, veel zuurkool, 2 kleine aardappelen, 1 (sinaas)appel.

Dag 10:
Ontbijt: 1-2 koppen thee/koffie, 1 snee brood, 50 gram magere kaas, 1 appel
Lunch: 2 snee brood, 1 ons magere worst, 1 kop thee/koffie, 1 gekookt ei.
Diner: 1 ons mager vlees, 1 eetlepel spaghetti, 1 grote portie sla, 1 glas karnemelk./sap

Vlees zoveel mogelijk vetvrij braden.
Geen grote sneden brood.
Geen mayonaise in sla.
Wanneer u na deze 10 dagen geen 10 pond bent afgevallen, heeft u het dieet niet nauwkeurig gevolgd.

 


Je bewustzijn

Met je bewustzijn stuur je boodschappen tot in het kleinste deeltje van je lichaam. Je kunt zelfs met je bewustzijn je lichaam en lichaamsprocessen veranderen. Het is daarom van belang dat je positieve en stimulerende gedachten hebt over hetgeen je wilt doen.
Eerst gaan we ons richten op je verandering, want dat is het voor de meesten. Daarna helpen we je om bewust te zijn met wat je eigenlijk wilt. 
 
Richten op je verandering
Het is de bedoeling dat je in deze oefening jezelf stimuleert om het verleden los te laten, te accepteren wie je bent en je te richten op de verandering.
Zoek iedere dag een moment uit dat je in stilte even alleen kunt zijn. Het liefst zo dat je dan één bent met de natuur. Bijvoorbeeld in een park of op een plek waar vandaan je weiland ziet. Of als dat allemaal niet kan, kijk dan naar de lucht.
Herhaal in jezelf wat hierna beschreven staat.
 

Het verleden los laten
Laat het verleden los. Je ervaringen uit het verleden hebben al hun sporen in je achter gelaten. Zijn ze positief prima, maar zijn het vervelende ervaringen dan is het beter om ze los te laten. Het is in niemands belang om te blijven vasthouden aan het verleden. Zeker als het om vervelende zaken gaat. Deze kunnen je ontwikkeling te gemakkelijk tegen houden. Kortom doe alles vanuit het heden bewustzijn.
Zeg in jezelf: "... los laten, laat los, los laten ..."
 
Je huidige situatie
Neem de verantwoordelijkheid voor de situatie waar je in zit. Geef niemand daarvan de schuld en geef dus ook jezelf niet de schuld. Leer respect te hebben voor jezelf.
Herhaal in jezelf: "... ik ben wie ik ben, ik ben wie ik ben ..."
 
De verandering
Een verandering in je leven kan onzekerheid met zich mee brengen. Probeer nu juist die onzekerheid te koesteren, want juist dan ga je nieuwe mogelijkheden zien. Je creativiteit kent geen grenzen.
Herhaal: "... vernieuwen, vernieuwen ..."
Tip: deze oefening, het in jezelf herhalen van ... los laten ... ik ben wie ik ben ... vernieuwen ... is goed te combineren met een sauna gang. Het geeft je sauna bezoek ook een extra dimensie.

 
Het wensenlijstje

Schrijf op een blaadje wat je wensen zijn. Dit kan bijvoorbeeld zijn dat je een lange fietstocht wilt maken of over een paar jaar aan de vier-daagse wilt meedoen. Je gewenste lichaams gewicht door af te vallen, er beter gaan uitzien, een andere garderobe. Schrijf je wensen maar eens op. Daarbij gaat het ook om andere soorten van wensen, zoals je relatie met de familie of hoe het zou moeten gaan op je werk. Ook materiele wensen horen erbij. Wens je een andere auto? Een (andere) woning? Ook die erbij zetten!
Nu is het de bedoeling dat je dit lijstje s'ochtends na het wakker worden zachtjes voorleest. Om daarna de wensen weer los te laten. Je stuurt ze als het ware de kosmos in.
Wat gaat er dan gebeuren zul je je afvragen. Bij het voorlezen van je wensen worden ze opgeslagen in je onder bewustzijn. Een haast oneindig vat van herhinneringen. Nu zul je bij het nemen van je dagelijkse kleine en grote beslissingen beïnvloed worden door je onder bewustzijn.
Als iemand aan je vraagt om mee te lopen naar de winkels of mee te gaan met een actieve vakantie, zul je door je wens om meer te bewegen, sneller genegen zijn om hier op in te gaan en soms zelfs zonder er erg in te hebben. Zo werkt het ook bij je belangrijke beslissingen. Als ik mijn lijstje nog eens bekijk, en deze is redelijk lang dan valt het mij op dat de meeste van die wensen wel degelijk in vervulling zijn gegaan.

Kooktips
Vlees
Vlees levert naast eiwitten belangrijke mineralen zoals ijzer en zink. Teveel vlees eten vergroot echter de kans op darmkanker en hart- en vaatziekten. Neem er daarom niet teveel van of eet niet iedere dag vlees. Kies magere vleessoorten, zoals biefstuk, rosbief, lever, tartaar, kalfsvlees, kalkoenvlees, kip zonder vel, konijn, parelhoen, varkenshaas, ham. Wees matig met spek, gehakt, worstsoorten, doorregen rundvlees, vet varkensvlees, lamsvlees, eendenborst met vet, kippenvlees met vel. Bak het vlees in een goede pan met weinig boter of olie, of grill het op een rooster zodat het vet weg kan druipen. Zorg dat het vlees niet verbrand omdat dan carcinogene stoffen kunnen ontstaan. Lekkere kruiden bij rundvlees zijn: basilicum, laurier, marjolein, oregano, tijm, kerrie, gember, cayennepeper. Lekker bij varkensvlees is: dille, rozemarijn, salie, tijm, kerrie, komijn, cayennepeper, gember, knoflook, koriander. Gebruik bij gevogelte: knoflook, bieslook, kerrie, gember, basilicum, dragon, laurier, marjolein, oregano, tijm. Eet niet iedere dag vlees of eet een kleine portie. Je hebt niet veel vlees nodig en alle vlees bevat vet, dat van een soort is die niet goed is voor hart en bloedvaten.

Vis
Alle soorten vis zijn goede leveranciers van eiwitten, vitaminen en jodium. Vette vis is weliswaar niet zo goed voor de lijn, maar wel zeer gezond. Uit onderzoek is gebleken dat mensen die ten minste een maal per week vette soorten eten, zoals zalm, makreel, paling, tonijn, minder kans hebben op een hartaanval of beroerte. De vette vissen kan je prima grilleren zonder extra vet toe te voegen. Wees niet voorzichtig met peper en kruiden. Er zijn er veel die bij vis passen, zoals dille, bieslook, koriander, laurier, salie, tijm, dragon. Magere vissen zijn gepocheerd (tegen de kook aan in vocht garen) erg lekker. Een combinatie van wijn en bouillon met toevoeging van kruiden maakt de vis, die van zichzelf niet veel smaak heeft, tot een geliefd onderdeel van de maaltijd.

Vet
Vetten voorzien in essentiële vetzuren en in de vitaminen A, D, E en K. Het gebruik van teveel verzadigde vetten (die veelal in dierlijke producten zitten) vergroot de kans op hart- en vaatziekten. Gebruik daarom vooral de onverzadigde vetten die in olie en dieetmargarines voorkomen. Ook omdat olie tot een hogere temperatuur verhit kan worden is het aan te raden in de regel in (olijf)olie te bakken. Begin met een eetlepel. Als het echt nodig blijkt kan je dan later nog extra olie toevoegen. Zorg dat je goede pannen hebt waar het eten niet snel in aankoekt. Neem hooguit de helft van de hoeveelheid vet die in recepten genoemd wordt. Vervang zonodig (een deel) van het vet door kookvocht of bouillon.

Saus
Leer pure producten te waarderen door steeds minder saus te gebruiken. Maak gebruik van gepureerde groenten (tomaten, paprika, courgette, broccoli, bloemkool, spinazie, knolselderie, champignon, witte bonen, erwten, linzen) om een gebonden soep of saus te krijgen. Gebruik de volgende kruiden bij tomaat: knoflook, dille, bieslook, marjolein, oregano, rozemarijn, salie, tijm, bonenkruid, dragon, koriander, mint. Kies bij paprika voor: knoflook, tijm, marjolein, oregano, bieslook, koriander. Bij spinazie smaakt knoflook, basilicum en dragon goed. Gebruik bij courgettes knoflook, dille, basilicum, marjolein, oregano, dragon, bieslook. Bij koolsoorten smaakt basilicum, marjolein, oregano, tijm, dragon, komijn, kerrie en gember goed. Vervang room of crème fraîche door yoghurt of gebruik er gewoon minder van.

Groenten
De meeste mensen denken dat ze voldoende groenten eten, maar in de praktijk blijkt het minder te zijn dan wordt aanbevolen. Het lijkt er op dat groenten een beschermende werking hebben tegen het krijgen van allerlei aandoeningen, waaronder kanker. Zorg dus dat je veel groenten eet! Koop daarom altijd een ruime voorraad en maak twee soorten per maaltijd. Bij voorbeeld één (of van meerdere soorten een beetje) om door een (pasta)saus te doen en daarnaast nog een groente 'puur', zonder toevoeging van boter, saus, kaas of room. Eet net zoveel van de pure groenten als van de rest. Je kunt ook naast de pure groente een lekkere salade maken. Zo gefikst met de kant-en-klaar zakjes uit de supermarkt. Eventueel kan je ze nog aanvullen met tomaten, komkommer, kruiden, paprika, ui. Ook lekker in de sla zijn blokjes kaas, ham, olijven, ei, vis, noten, maar bedenk wel dat dit extra calorieën zijn. Maak een dressing voor over de sla op basis van bij voorbeeld yoghurt met mosterd, honing en azijn. Olijfolie smaakt er natuurlijk ook prima bij, maar neem niet te veel van. Zorg daarnaast dat je altijd rauwkost, groentesoep of een restje groenten in huis hebt om van te eten op momenten dat je trek hebt.

Fruit
Dat fruit gezond is weten we allemaal. Ze bevatten weinig calorieën, zitten boordevol vitamines en bevatten veel vezels. Kom je er niet toe om 2 of 3 stukken fruit op een dag te eten? Maak er dan eens een fruitsalade van. Is op ieder moment van de dag lekker. Je kunt een voorraad maken voor het hele gezin of een portie meenemen naar je werk. Of combineer fruit met hartig: witte druiven met eikenbladsla, geitenkaas en walnoten; witlofsalade met mandarijn en sinaasappel; kip met kerrie, cashewnoten, appels en rozijnen; kip met perziken; ham met ananas; et cetera. Natuurlijk kan je ook vruchtensappen drinken, maar die bevatten altijd minder vezels dan de oorspronkelijke vrucht. De hoeveelheid vitamines blijft echter vrijwel behouden.

Aardappelen
Aardappelen hebben ten onrechte het imago dikmakers te zijn. Dit is echter alleen het geval als je ze met jus of saus, gebakken of gefrituurd eet. Een gekookte aardappel maakt niet dik en kan naar believen gegeten worden. Ze zijn heel gezond door de vezels, vitamine C, kalium, eiwitten en koolhydraten die er in zitten. Velen vinden een gekookte aardappel zonder jus of saus niet zo smakelijk. Daarom hier wat tips om ze lekkerder te maken. Pureer ze met een vork en klop ze luchtig met wat melk. Doe er kruiden door zoals bieslook, peterselie, nootmuskaat, paprikapoeder of kerrie en je hebt een smakelijk gerecht. Je kunt de aardappelen ook bakken in weinig olijfolie met een uitje, knoflook en/of kruiden als bieslook, peterselie of rozemarijn. Zet het vuur niet te hoog en je zal merken dat je niet veel olie nodig hebt.

Rijst en pasta
Rijst is een belangrijke leverancier van koolhydraten. Wissel het eten van witte en bruine rijst af omdat witte rijst weinig thiamine bevat en bruine rijst weinig ijzer en calcium. Pasta levert naast complexe koolhydraten ook eiwitten. Pasta en rijst zijn op vele manieren te gebruiken in allerlei variaties. Maak van rijst eens nasi, paella of risotto. In alle drie de gevallen begin je met het bakken van de rijst in (weinig) olie waarna vocht toegevoegd wordt. Als bouillon, wijn, kruiden of specerijen gebruikt worden neemt de rijst die smaak geleidelijk op. Door de sterkere smaak is saus haast niet meer nodig.
Ook van pasta kunnen de heerlijkste gerechten gemaakt worden. Kies een saus op basis van groenten en een bijpassend stuk vis of mager vlees en je hebt een gezond en 'light' gerecht.
 




Obesitas bij volwassenen is duidelijk verbonden aan een verkorting van de levensverwachting.
Dit zijn de conclusies van een bijkomend onderzoek bij de populatie van de beroemde "Framingham Heart studie", onderzoek gedaan door een Nederlandse werkgroep in Rotterdam en Groningen.

De Framingham hart studie is een langdurige studie die startte in 1948 en waarbij een zeer goede opvolging van het sterftecijfer werd verwezenlijkt. In deze analyse werden de gegevens opgenomen die verzameld werden tussen 1948 en 1990. Uit deze studiedeelnemers werden 3457 personen, van 30 tot 49 jaar oud op het ogenblik van hun deelname, geselecteerd en hun sterftecijfer geanalyseerd naargelang hun geslacht, rokerstatus en gewicht op het moment van inclusie.

Vrouwen
van 40 jaar die niet roken maar overgewicht hebben verliezen 3,3 jaren van hun levensverwachting vergeleken bij niet rokende normaal gewicht hebbende vrouwen, terwijl ze, als ze obees zijn 7,1 jaren verliezen. Mannen van 40 jaar die niet roken verliezen respectievelijk 3,1 jaren bij overgewicht en 5,8 jaren bij obesitas, opnieuw vergeleken met niet rokende mannen met normaal gewicht.

Indien obese vrouwen en mannen wel roken dan verliezen ze in vergelijking met hun rokende normaal gewicht hebbende vrouwen en mannen respectievelijk 7,2 jaren en 6,7 jaren van hun levensverwachting.

Indien de levensverwachting van rokende obese vrouwen en mannen vergeleken wordt met die van niet rokende normaal gewicht hebbende vrouwen en mannen dan is die zeer sterk verminderd; met liefst 13,3 jaren voor de vrouwen en 13,7 jaren voor de mannen.

De conclusie van deze studie is dan ook dat het op, volwassen leeftijd zwaarlijvig zijn een zekere voorspellende factor is voor vroegtijdig overlijden, dit voor zowel vrouwen als mannen. De verkorting van de levensduur te wijten aan zwaarlijvigheid ligt in dezelfde grootteorde als het effect van roken. De toename van zwaarlijvigheid, in de laatste jaren, zou moeten leiden naar efficiënte preventiecampagnes en doeltreffende behandeling ervan.
 


 

10 Goede redenen om te ontbijten

1. Na een weldoende rust heb je 8 tot 12 uren niets meer gegeten. Bijtanken is noodzakelijk om belangrijke intellectuele en/of fysieke prestaties in de voormiddag tot een goed einde te brengen.

2. Een goed ontbijt zou leiden tot betere schoolprestaties, een verhoogde productiviteit en minder arbeidsongevallen.

3. Een goed ontbijt staat borg voor een goede verdeling van de energie en de nodige voedingsstoffen over de dag. Zo loop je minder kans op voedingstekorten die je moe, prikkelbaar en lusteloos maken.

4. Als je 's morgens niet eet, heb je de neiging om de twee andere maaltijden uit te breiden. Een zwaar middagmaal kan de concentratie in de namiddag verminderen, een overdadig avondmaal kan gemakkelijk een overschot aan calorieën leveren die in de vorm van vetreserves worden gestockeerd.

5. De voeding spreiden over 3 maaltijden (ontbijt, middagmaal, avondmaal) maakt een betere gewichtscontrole mogelijk. Ben je een graastype - je eet kleine snacks op elk uur van de dag - dan verlies je het zicht op wat je uiteindelijk over een hele dag hebt gegeten en zal de eindsom vaak een onevenwichtig samengestelde voeding zijn.

6. Een goed ontbijt vermindert de drang naar snoepen in de voormiddag om zich over de appelflauwte van 11 u te helpen. Als je 's morgens niet eet met de bedoeling te vermageren, dan zou je dus wel eens bedrogen kunnen uitkomen. Met snoeprepen en andere zoetigheden krijg je vooral calorieën binnen en weinig of geen essentiële voedingsstoffen zoals vitaminen, mineralen en voedingsvezels.

7. Het ontbijt brengt essentiële voedingsstoffen aan die via de andere maaltijden niet altijd in voldoende mate kunnen worden aangebracht.

8. Broodmaaltijden, en het ontbijt in het bijzonder, brengen relatief het meest complexe koolhydraten (zetmeel) aan, onze meest gezonde energieleveranciers. Warme maaltijden brengen in het algemeen meer vet aan.

9. Een goed ontbijt brengt de kinderen goede voedingsgewoonten bij waar ze nu en later alle baat bij hebben.

10. De dag rustig beginnen met een ontbijt samen met het gezin is ten slotte gewoon gezellig en wapent je beter tegen de stress die een werkdag met zich kan meebrengen.


 

Het ontbijt in de praktijk
 
Voor de samenstelling van een goed ontbijt doen we beroep op de voedingsdriehoek die weergeeft wat je elke dag nodig hebt om gezond te blijven.
 


*    Een drank omdat je lichaam elke dag nood heeft aan 1,5 l vocht : water, koffie, thee.

*    Een graanproduct dat zorgt voor de broodnodige energie, vitaminen en mineralen. Brood biedt heel wat variatie in smaken, soorten en vormen zodat je hierin ongetwijfeld je gading kan vinden. Kies bij voorkeur bruine of volkoren broodsoorten omdat zij meer vezels bevatten. Vers knapperig brood is heerlijk, getoast kan ook. Een sneetje brood met toespijs kan je ter afwisseling vervangen door een kommetje ontbijtgranen met melk of yoghurt.

*    Een stuk vers fruit als geheel, als beleg, versneden in een kommetje yoghurt of kwark, of een glas ongezoet fruitsap zijn goed voor een gezonde portie vitaminen en vezels. Wie de seizoenen volgt, varieert vanzelf. In de zomer smaken ook schijfjes komkommer, tomaat en radijsjes heerlijk fris op een ontbijtboterham.

*    Een zuivelproduct (melk, (drink)yoghurt, kaas) mag ''''s morgens niet ontbreken als we weten dat we dagelijks 3 tot 4 glazen melk of melkproduct en 1 tot 2 sneetjes kaas nodig hebben in onze strijd tegen osteoporose. Magere en halfvolle zuivelproducten bevatten evenveel calcium als de volle varianten. Een sneetje kaas als toespijs kan je ter afwisseling vervangen door een sneetje magere vleeswaren en af en toe eens een eitje. Vergeet ten slotte niet dat niet zozeer het brood dik maakt, dan wel het gebruik van te veel beleg op het brood. Eet daarom altijd brood met beleg in plaats van beleg met brood.
Een stuk fruit of een melkdrank (bv. in een handige éénpersoonsverpakking) kan je ook prima als 10-uurtje nemen in plaats van bij het ontbijt.

*    Een mespuntje vetstof op het brood is in het algemeen aanvaardbaar omwille van de aanbreng van vetoplosbare vitaminen (vooral A en D) en essentiële vetzuren.
 
Zoete toespijs zoals confituur, choco, siroop en honing behoren in de voedingsdriehoek tot de restgroep. Ze dragen dus in principe niet bij tot een gezond ontbijt. Maar omdat zoet 's morgens ook wel eens lekker kan zijn, mag het best wel eens ter afwisseling als verwennerij. Idem voor croissants en koffiekoeken.


 
Geen trek?
*    Drink meteen na het opstaan een glas water. Dit stimuleert de eetlust.
*    Begin met de dagelijkse badkameractiviteiten of doe wat lichaamsoefeningen.
*    Maak er een gewoonte van 's avonds niet al te uitgebreid te eten. De kans is dan groter dat je 's morgens een gezonde trek hebt.
*    Zet de wekker een half uur vroeger. Zo gun je ook je eetlust de tijd om rustig wakker te worden.
*    Slaag je er ondanks alle tips niet in 's morgens te ontbijten, tracht dan een gezond 10-uurtje te voorzien (bv. fruit, een melkproduct, enkele volkoren crackers, een sneetje müslibrood).